โพรพราโนลอล (Propranolol) คือยาอะไร? วิธีใช้ ผลข้างเคียง และข้อควรระวัง

Overview

ยา Propranolol คืออะไร? | ข้อควรระวัง | วิธีใช้ยา | ผลข้างเคียง | ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกัน | ลืมรับประทาน | รับประทานยาเกินขนาด | การเก็บรักษา | คำถามพบบ่อย

ยา Propranolol คืออะไร?

สรรพคุณและกลไกการออกฤทธิ์

ยา Propranolol (อ่านว่า โพร-พรา-โน-ลอล) อยู่ในกลุ่มยา Beta-blocker เป็นยาที่ใช้ยับยั้งการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติซิมพาเทติก (Sympathetic Nervous System) โดยออกฤทธิ์รวมเข้ากับบีตา อดรีเนอร์จิก รีเซฟเตอร์ (Beta Adrenergic Receptors) ที่อยู่ตามเนื้อเยื่อชนิดต่างๆ ภายในร่างกาย ซึ่งจะช่วยให้อัตราการเต้นของหัวใจช้าลง ความดันโลหิตลดลง และลดปริมาณเลือดออกจากหัวใจลง ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง ภาวะหัวใจวาย ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ไมเกรน บรรเทาอาการหัวใจเต้นเร็ว ตัวสั่นที่เกิดจากภาวะไทรอยด์เกิน

ในด้านกลไกการออกฤทธิ์ ยาโพรพราโนลอล (Propranolol) จะทำหน้าที่ปิดกั้นการออกฤทธิ์ของสารแคททีโคลามีน (Catecholamines) ที่มีผลต่อบีตาอดรีเนอร์จิกรีเซฟเตอร์ (Beta Adrenergic Receptors) ที่อยู่ตามเนื้อเยื่อชนิดต่างๆ ภายในร่างกาย เช่น หัวใจ หลอดเลือด หลอดลม มดลูก

โดยจะออกฤทธิ์ทำให้อัตราการเต้นของหัวใจช้าลง การบีบตัวของหัวใจลดลง เส้นเลือดส่วนปลายขยายตัวลดลง และหลอดลมหดตัว ซึ่งมักใช้ยาชนิดนี้ในการรักษาผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง หรือผู้ที่มีภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ โรคหัวใจขาดเลือด โรคไทรอยด์เป็นพิษ ไมเกรน รวมถึงผู้ที่มีภาวะวิตกกังวลร่วมด้วย

ยาความดัน propranolol

ชื่อทางการค้าของยา Propranolol ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนในประเทศไทย

ยาโพรพาโนลอล (Propranolol) เป็นที่รู้จักในปี ค.ศ. 1965 จากการคิดค้นของ James Whyte Black แพทย์ชาวสก็อต จนถูกวางจำหน่ายและพัฒนาออกไปทั่วโลก โดยในประเทศไทยใช้ชื่อเรียกสามัญว่า โพรพราโนลอล และมีชื่อเรียกทางการค้าว่า อินเดอราล (Inderal) เพอร์ลอล (Perlol) โพรลอล (Prolol)

ประเภทของยา

ยา Propranolol เป็นยาตามใบสั่งแพทย์ อยู่ในกลุ่มยาเบต้าบล็อกเกอร์ (Beta-blocker)

รูปแบบของยา

ยาโพรพราโนลอล (Propranolol) มีทั้งรูปแบบรับประทาน เช่น ยาเม็ด ยาน้ำ และรูปแบบฉีดเข้าหลอดเลือด

ยา Propranolol ราคาเท่าไหร่?

อ้างอิงจากราคากลาง ยาโพรพาโนลอล (Propranolol) ปริมาณ 10 มิลลิกรัม ขายที่ราคา 1 บาท และปริมาณ 40 มิลลิกรัม ขายที่ราคา 1.5 บาท

ข้อควรระวังก่อนใช้ยา Propranolol

ข้อควรรู้เบื้องต้นสำหรับผู้ที่ต้องใช้ยาโพรพราโนลอล (Propranolol) มีดังนี้

วิธีใช้ยา Propranolol

เนื่องจากยาโพรพราโนลอล (Propranolol) เป็นยาที่ออกตามใบสั่งแพทย์ ผู้ป่วยจึงต้องได้รับการสั่งจ่ายยาโดยแพทย์ก่อนใช้ โดยทั่วไปแพทย์จะเริ่มให้ใช้ในปริมาณที่ต่ำก่อน และจะเพิ่มปริมาณให้ในผู้ที่ใช้ไม่ได้ผล ดังนี้

ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Propranolol

ยาโพรพราโนลอล (Propranolol) อาจมีผลข้างเคียงและอาการแพ้ เช่น

หากมีอาการชัก เป็นลมหมดสติ หอบ หายใจติดขัด แน่นหน้าอก ต้องรีบนำตัวส่งโรงพยาบาลในทันที

ยาที่ควรระวังเมื่อใช้ร่วมกัน

ยาโพรพราโนลอล (Propranolol) จะมีฤทธิ์ตรงข้ามกับยาในกลุ่มกระตุ้นประสาทซิมพาเทติก และยาที่ใช้รักษาโรคหืดทุกชนิด เช่น อะดรีนาลิน ยากระตุ้น Beta 2 ยาเฟนิลโพรพราโนลามีน (Phenylpropanolamine) เฟนิลเอฟรีน (Phenylephrine) สูโดเอฟีดรีน รีเซอร์ฟีน สเตียรอยด์ ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สตีรอยด์ ยาต้านแคลเซียม ยาอินซูลิน ฯลฯ

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

ผู้ป่วยต้องรับประทานตรงเวลาและตามขนาดที่แพทย์สั่งอย่างสม่ำเสมอ ถ้าลืมให้รอรับประทานในครั้งถัดไปแทน และห้ามรับประทานยาเพิ่มเป็นสองเท่า เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาเกิดขนาดได้

หากรับประทานยาเกินขนาดควรทำอย่างไร?

หากใช้ยาโพรพาโนลอล (Propranolol) เกิดขนาด ต้องคอยสังเกตอาการว่า มีอาการผิดปกติหรือไม่ หรือหากมีอาการรุนแรง เช่น มีอาการชัก เป็นลมหมดสติ หอบ หายใจติดขัด แน่นหน้าอก ต้องรีบนำตัวส่งโรงพยาบาลในทันที และไม่ควรหยุดยาเอง เพราะอาจทำให้อาการแย่ลงได้

การเก็บรักษา

ยาชนิดนี้ต้องเก็บในอุณหภูมิไม่เกิน 20-25 องศาเซลเซียส ไม่ควรเก็บในที่ร้อนหรือชื้น และควรเก็บให้พ้นจากมือเด็ก

ตอบคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Propranolol

1. Propranolol ช่วยลดอาการวิตกกังวลได้ไหม?

Propranolol สามารถใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการวิตกกังวล ใจสั่น มือสั่นได้

2. Propranolol เป็นยาจิตเวชหรือใช้รักษาโรคทางจิตเวชด้วยหรือไม่?

Propranolol เป็นยาที่ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หรือผู้ที่มีภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ โรคหัวใจขาดเลือด โรคไทรอยด์เป็นพิษ ไมเกรน รวมถึงผู้ที่มีภาวะวิตกกังวลร่วมด้วย

3. Propranolol สามารถซื้อจากร้านขายยาได้หรือไม่?

Propranolol เป็นยาที่ต้องได้รับคำสั่งจ่ายโดยแพทย์เท่านั้น ไม่สามารถซื้อตามร้านขายยาเองได้

4. Propranolol รักษาอะไรได้บ้าง?

Propranolol ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หรือผู้ที่มีภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ โรคหัวใจขาดเลือด โรคไทรอยด์เป็นพิษ ไมเกรน ผู้ที่มีภาวะวิตกกังวล ฯลฯ

5. ยา Propranolol อันตรายไหม?

Propranolol เป็นยาที่มีข้อควรระวังในการใช้เป็นอย่างมาก จึงต้องได้รับคำแนะนำโดยแพทย์ก่อนทุกครั้ง เพื่อลดผลข้างเคียงและอาการแพ้ยาได้